Opieka nad matką i dzieckiem - kiedyś, dziś, jutro

- Co Pan czuł, gdy urodził się wnuk?

- Pomyślałem - przeżyjmy to jeszcze raz… 30 lat temu przeżywałem to bardzo, byłem w podobnym wieku jak mój syn obecnie.

Moim pierwszym dzieckiem był syn Maciek, jego pierwszym dzieckiem jest również syn - Tadeusz. Dokonując retrospekcji sądzę, że 30 lat wcześniej sytuacja rodziny była gorsza, byłem z rocznika wyżowego. Niemniej jednak, kiedy odwiedzałem synową w oddziale położniczym, to widziałem jaka wielka przepaść dzieli te lata. Przepaść nawet w tym, że jednodniowy Tadek miał wyprawkę szpitalną, co było fantastyczne, a ja pamiętam jak dziś, że przez tydzień czekałem w kolejkach do kilku sklepów po niebieski kocyk. To są te zmiany, które można zauważyć bezpośrednio, natomiast odbiór psychiczny chyba jest identyczny, to jest coś fascynującego, kiedy rodzi się nowy człowiek, rodzi się kolejne pokolenie.

Podobno rodzice są od wychowywania, a dziadkowie od rozpieszczania i coś w tym jest. Sadzę, że mój kontakt z dwumiesięcznym już Tadeuszem jest obustronny, że reaguje na mnie spontanicznie i już lubi dziadka.

Chociaż mój wnuk jest jeszcze niemowlęciem, ja już uruchamiam wyobraźnię jak wejść w rolę dziadka i obdarować go wiedzą posiadaną przez moje pokolenie. Dziedzictwo historii kraju, a w szczególności Małopolski oraz nasze własne rodzinne, które mam przyjemność i jednocześnie obowiązek przekazywać, tak jak mój dziadek mnie je przekazał. Powinniśmy wpajać młodemu pokoleniu wiedzę, że świat ulega zmianom, a my jesteśmy ich prekursorami.

- Panie Marszałku, a jak szybko po urodzeniu zobaczył Pan syna, bo rozumiem, że wnuka szybko?

- Zawiozłem żonę fiatem 126p do szpitala i czekałem 6 godzin pod drzwiami przy ul. Kopernika. Miałem dużo szczęścia, widziałem syna Maćka już godzinę po urodzeniu. Miałem możliwość bardzo krótko być na oddziale wraz z żoną i synem. Widząc żonę współczułem jej, bo była bardzo zmęczona, patrzyłem również na dziecko - nasze i najpiękniejsze.

- Jak oceniłby Pan, zajmując się ochroną zdrowia w Małopolsce, zmiany na przestrzeni minionych lat, które dokonały się w zakresie opieki nad matką i dzieckiem?

- W opiece nad matką i dzieckiem nastąpiło wiele różnorodnych zmian, w zakresie inwestycyjnym, systemowym, a przede wszystkim w wymiarze ludzkim. Ma to bardzo duże znaczenie w tej bardzo delikatnej, a jednocześnie fascynującej dziedzinie medycyny, związanej z przyjściem na świat człowieka.

Nowa jakość w położnictwie to przede wszystkim odejście od instrumentalnego traktowania kobiety rodzącej, do objęcia kompleksową opieką jej i mającego narodzić się dziecka z jednoczesnym uwzględnieniem ważnej roli ojca dziecka, to również przejście od macierzyństwa do rodzicielstwa. Kiedyś kobieta ciężarna, a następnie rodząca, poddawana procedurom medycznym w obcym szpitalnym otoczeniu, mogła czuć się bardzo samotna i zagubiona, jednocześnie zmagać się z wieloma dolegliwościami, w tym z bólem porodowym. Uczyniono bardzo wiele dla zmiany takiego stanu rzeczy. Dzisiaj w coraz większej liczbie oddziałów szpitalnych kobieta ma możliwość rodzić w przyjaznym otoczeniu, począwszy od otoczenia materialnego, a skończywszy na towarzystwie bliskich jej osób, które mogą być obecne przy narodzinach dziecka.

Wiele dla poprawy komfortu kobiet rodzących zmieniło też powszechne wykorzystywanie znieczulenia w położnictwie. Dzisiaj można zastosować właściwe metody, zgodnie ze stanem zdrowia, potrzebami kobiety i rodzącego się dziecka, pozwalające na eliminowanie bólu porodowego.

Natomiast w sferze inwestycyjnej Samorządowi Województwa udało się znacząco poprawić bazę leczniczą, zarówno w infrastrukturze budowlanej, jak i w obszarze nowoczesnych technologii medycznych, np. w Szpitalu Wojewódzkim im. św. Łukasza SP ZOZ w Tarnowie. Zaprojektowano tam, wybudowano i wyposażono blok porodowy, przeznaczając na inwestycję 2 780 000 zł, co korzystnie wpłynęło na poprawę komfortu pacjentek i ich nowo narodzonych dzieci oraz warunków pracy personelu medycznego.

- Jakie są plany w zakresie dalszego rozwoju opieki nad matką i dzieckiem?

- Rozwój opieki nad matką i dzieckiem znajduje należyte miejsce we wszystkich krajowych, jak również europejskich dokumentach dotyczących kierunków rozwoju ochrony zdrowia, profilaktyki i opieki zdrowotnej. Ponieważ w ostatnich latach w Małopolsce rodziło się corocznie blisko 35 tysięcy dzieci, zatem należymy do czołówki w Polsce i zamierzamy w dalszych latach utrzymać ten dobry stan. Dlatego przed nami stoi wiele wyzwań.

Na bazie dotychczas posiadanej infrastruktury oraz rozbudowy planujemy uruchomienie Małopolskiego Centrum Macierzyństwa i Medycyny Kobiet w strukturze Szpitala Specjalistycznego im. Ludwika Rydygiera sp. z o.o. w Krakowie, które swoją działalnością obejmie kobiety w każdym wieku, tj. dziewczynki, kobiety w sile wieku i panie dojrzałe w różnych stanach fizjologicznych (okres pokwitania, ciąża) i patologicznych (choroby kobiece). Umożliwienie kompleksowej diagnostyki, leczenia i opieki w jednym miejscu, na uznanym poziomie - to najważniejsze wymierne, oczekiwane efekty planowanego projektu, na którego realizację przewiduje się około 15 mln zł.

Jednocześnie planowana jest rozbudowa i modernizacja pawilonu ginekologiczno-położniczego wraz z zakupem wyposażenia w Szpitalu Specjalistycznym im. Jędrzeja Śniadeckiego w Nowym Sączu. Inwestycja ta znacząco poprawi dostępność do świadczeń z zakresu położnictwa i ginekologii w tym publicznym podmiocie leczniczym, zlokalizowanym w subregionie sądeckim.

Poprawa infrastruktury przyczynia się do poprawy współczynników umieralności niemowląt, które są jednym z wyznaczników standardów opieki nad matką i dzieckiem. Już teraz prezentujemy się równie dobrze jak inne państwa Unii Europejskiej. W 2012 roku współczynnik umieralności niemowląt w Małopolsce wynosił - 3,8, w Polsce - 4,6, a w UE - 3,8 zgonów na tysiąc żywych urodzeń, co plasuje Małopolskę na równi ze wskaźnikami europejskimi.

- Szerokie plany inwestycyjne, to niejedyny czynnik pozwalający na poprawę w przyszłości - prawda?

- Oczywiście, podstawą każdego systemu są ludzie, specjaliści o wysokich kwalifikacjach, zatrudnieni w ochronie zdrowia lekarze, pielęgniarki, położne i inni. To od ich uważnej obserwacji i zaangażowanej pracy zależy pomyślny przebieg procesu terapeutycznego. Z niepokojem obserwujemy zmiany struktury wiekowej zatrudnionego personelu. Dyrektorzy podległych podmiotów leczniczych starają się na bieżąco reagować poprzez kształtowanie odpowiednich warunków pracy i płacy. Jednocześnie Województwo Małopolskie wspiera kształcenie kadr na poziomie przed i podyplomowym.

- Co jeszcze moglibyśmy przekazać Małopolanom?

- Należy zauważyć, że dbałość o zdrowie kobiety i rodzicielstwo zaczyna się o wiele wcześniej niż w gabinecie lekarza ginekologa lub na oddziale położniczym. To całokształt działań podejmowanych w ciągu życia - już od wczesnej młodości, dla zachowania dobrego zdrowia własnego i przyszłych pokoleń. Jednym ze sposobów jest poddawanie się szczepieniom ochronnym oraz regularnym badaniom profilaktycznym.

Szczepienia ochronne przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego są uznanym sposobem zapobiegania nowotworom szyjki macicy, dlatego Województwo Małopolskie w 2015 roku rozpoczęło realizację ,,Programu zdrowotnego profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Małopolsce" i przeznaczyło na ten cel ponad 270 tysięcy złotych. W roku bieżącym Programem zostaną objęte dziewczęta w wieku 9-18 lat z placówek opiekuńczo-wychowawczych. Jednocześnie chcielibyśmy, aby Program i kampania informacyjno-edukacyjna z nim związana oraz samo szczepienie traktowane było jako etap profilaktyki w życiu młodej kobiety, która z należytą troską odnosi się do własnego zdrowia.

Równocześnie można dodać, że w dalszym ciągu ogromna rola przypada organizacjom pozarządowym działającym w sferze profilaktyki zdrowotnej, które poprzez prowadzone akcje społeczne przyczyniają się do wzrostu świadomości zdrowotnej oraz nam wszystkim, żebyśmy pamiętali o istniejących możliwościach wczesnego wykrywania schorzeń i namawiali swoich bliskich do korzystania z nich.