Zdrowie Małopolan czy interesy lobbystów? Czy radni w Sejmiku obronią przepisy krakowskiej i małopolskiej uchwały antysmogowej? Kolejny apel

Wcześniej identyczne stanowisko przedstawiło władzom województwa Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa, czternaście samorządów Metropolii Krakowskiej i miasto Kraków. W obronie uchwał stanowczo wystąpili też radni całej opozycji w Sejmiku. W minionym tygodniu Koalicja na Rzecz Czystego Powietrza poszerzyła się m.in. o przedstawicieli ABSL, stowarzyszenia czołowych globalnych firm działających w stolicy Małopolski oraz liczną reprezentację samorządów i zrzeszeń studenckich. Wątpliwości w sprawie utrzymania uchwał mają jedynie niektórzy radni PIS – a to od nich zależą dalsze losy walki z zabójczym smogiem w Małopolsce. Pierwsza próba sił i intencji – już w poniedziałek, 4 lipca.

W najbliższy poniedziałek, 4 lipca, radni Sejmiku Województwa Małopolskiego pochylą się nad petycjami złożonymi przez dwie gminy: Budzów i Stryszawę, a także Cech Zdunów Polskich oraz Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kominki i Piece. We wnioskach tych znalazły się propozycje osłabiające uchwały antysmogowe dla Krakowa i dla Małopolski. Chodzi o wydłużenie okresu bezkarnego użytkowania najbardziej szkodliwych dla zdrowia bezklasowych kotłów („kopciuchów”) w Małopolsce oraz zniesienie zakazu palenia drewnem w samym Krakowie.

- Przegłosowanie tych kuriozalnych rozwiązań byłoby dużym krokiem wstecz w województwie, które zapoczątkowało walkę ze smogiem i jest liderem walki o czyste powietrze

– mówi Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego. Przypomina, że walka ze smogiem zaczęła się w Krakowie i właśnie tutaj najlepiej widać pozytywne efekty poprawy jakości powietrza. Na przestrzeni ostatniej dekady zanieczyszczenie pyłem i rakotwórczym benzo[a]pirenem w okresie zimowym spadło o połowę.

- Zmiana uchwał antysmogowych oznaczałaby zatrzymanie pozytywnego trendu poprawy jakości powietrza w naszym regionie i skazałaby mieszkańców Małopolski na kolejne lata życia ze smogiem

– podkreślają działacze PAS. I apelują o odrzucenie wszystkich idących w tym kierunku petycji, a jednocześnie - o wsparcie małopolskich rodzin w poprawie efektywności energetycznej domów i modernizacji źródeł ciepła. Zdaniem Alarmu Smogowego, władze wojewódzkie i gminne powinny w znacznie większym stopniu pomagać mieszkańcom Małopolski w pozyskiwaniu dotacji z rządowych programów Czyste Powietrze i Stop Smog, a także „aktywnie wspierać modernizację energetyczną domów, gdyż stanowi ona jedyny skuteczny sposób ochrony polskich rodzin przed galopującymi cenami energii”.

- Istnieje poważne zagrożenie, że zmiana uchwał antysmogowych może być istotnym argumentem w nałożeniu na Polskę kar finansowych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, z racji znacznego i długotrwałego naruszenia norm jakości powietrza

– dodaje Anna Dworakowska z Polskiego Alarmu Smogowego. Zwraca uwagę, że taka negatywna zmiana może doprowadzić do utraty przez Polskę 3 mld euro z funduszy unijnych przeznaczonych w ramach Krajowego Planu Odbudowy na ocieplenie polskich domów i modernizację systemów grzewczych. Zmiana uchwały byłaby również sprzeczna z obowiązującym prawem – zarówno z ustawą Prawo ochrony środowiska, obowiązującym w Małopolsce Programem ochrony powietrza jak i z prawem unijnym (tzw. dyrektywą CAFE).

PAS przypomina, że ogrzewanie w nieefektywnych kotłach pozaklasowych, tzw. kopciuchach, stanowi przy obecnych cenach węgla jedno z najdroższych źródeł ogrzewania. Zużywają one znacząco więcej węgla niż np. kotły ekoprojektu, które przepisy małopolskiej uchwały dopuszczają do użytkowania. Na wymianę starych źródeł grzewczych („kopciuchów”) mieszkańcy Małopolski mieli sześć lat oraz mogli skorzystać z dotacji oferowanych zarówno przez rząd, jak i samorząd regionalny czy gminy.

- Przedłużenie użytkowania „kopciuchów” będzie miało negatywny wpływ na zdrowie mieszkańców Małopolski. Dotknie to nie tylko dorosłych, którzy częściej zapadać będą na choroby układu sercowo-naczyniowego i oddechowego, ale również małopolskie dzieci. Badanie prof. Ewy Czarnobilskiej z Uniwersytetu Jagiellońskiego pokazało, że dzięki walce ze smogiem odsetek astmatycznych dzieci w Krakowie zmniejszył się z 22 do 9 procent. Mamy nadzieję, że małopolscy radni podejmą odpowiedzialną decyzję i odrzucą te petycje

– mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego.

W ostatniej „Rocznej ocenie jakości powietrza w województwie małopolskim” Inspekcja Ochrony Środowiska podkreśla, że wdrażanie przepisów uchwały antysmogowej dla Małopolski i uchwały antysmogowej dla Krakowa zaczyna przynosić skutki. Jednocześnie zaznacza, że potrzebne jest dalsze ograniczanie emisji zanieczyszczeń ze spalania węgla i drewna w celu osiągnięcia dobrej jakości powietrza. kceptacja petycji o rozluźnienie i opóźnienie przepisów antysmogowych stałaby w sprzeczności z rekomendacjami IOŚ.