Z tradycją lub bez zasad

Na co dzień jesteśmy przyzwyczajeni do opinii i ocen bliskich naszym tradycjom, a nie nowym pomysłom, które usiłują zburzyć stary porządek i uczynić świat innym, bez żadnej gwarancji, że będzie on lepszy. Ot, taka sobie zabawa, bo to, co jest, już się znudziło, nowość natomiast bywa interesująca i ponętna. To, co powoduje największe zdziwienie, to postulat i wcielane w życie zmiany dotychczasowego sposobu myślenia, ocen moralnych, obyczajów i postępowania według innych reguł, niż dotąd obowiązywały.

Mówią, ci od zmian, że potrzebny jest nowy sposób myślenia. To znaczy jaki? Nowy. Ale co to znaczy? Można się tylko domyślać. Niegdyś uważano, że Ziemia jest płaska, a Słońce krąży wokół niej. Później uznano - i nazwano to przewrotem kopernikańskim - że jest właśnie odwrotnie, bo Ziemia ma kształt kulisty i to ona krąży wokół Słońca.

Ziemia została zdegradowana do mało znaczącego elementu wszechświata, Słońce zaś podniesione do rangi ośrodka kosmosu. Dziś wiemy, że i to nie jest prawdą, bo takich słońc we wszechświecie jest mnóstwo, przez co nasze znaczenie w milionach galaktyk ukazało, że jesteśmy z naszą Ziemią niezauważalnym skrawkiem wszechświata. Znaczenie człowieka w tej perspektywie ciągle spada. Czy można się spodziewać, że ta tendencja się pogłębi?

Sprawa ocen moralnych jest problemem z innego świata. Moralność przez wieki była domeną religii. Ona wyznaczała zasady kwalifikujące ludzkie działania jako dobre lub jako złe. Ale jest wiele religii i w konsekwencji znajdujemy różne kryteria dobra i zła. To, co dla jednego jest dobre, dla innego jest złe. Światową karierę zrobił Dekalog, dziesięć Bożych przykazań, uznanych w religii Abrahama, Izaaka i Jakuba, potwierdzonych w chrześcijaństwie, które położyło akcent na przykazaniu miłości Boga i bliźniego. Czy te zasady się przeżyły? Wielu dziś myśli, że tak.

Bo jak czcić Boga, którego nie ma? Jak szanować ojca i matkę, skoro dzieci mogą się ich pozbyć, oddając ich do domu starców? Jak szanować ludzkie życie, skoro można uniknąć problemu, stosując - ładnie to brzmi - "zabezpieczenia"? Jak nie wydawać nieuzasadnionych sądów o innych, skoro dzięki temu można zyskać wyborców? Dlaczego nie można zdradzać żony lub męża, skoro małżeństwo można dziś zdefiniować inaczej, zrównując prawnie wszystkie możliwe relacje między mężczyzną i kobietą, a nawet między partnerami tej samej płci?

Obyczaje? To sprawa tradycji. Czy tradycja jest nam potrzebna? Z punktu widzenia kultury z całą pewnością. Ale jeżeli ktoś nie chce się wpisywać w kulturę swojego otoczenia, to obyczaj nie ma sensu. Na tej zasadzie pozbywamy się swojej tożsamości, bo bardziej nas interesuje to, by być nowatorami, niż to, by swoją działalność wpisać jako kontynuację dorobku kulturowego przodków.

Jeżeli pytamy o potrzebę innych reguł życia od tych tradycyjnych, które dotąd uznawaliśmy, to trzeba odpowiedzieć na podstawowe pytanie - czy rzeczywiście zwiodły tradycyjne zasady czy raczej człowiek, który ich nie przestrzegał?
Dla zwolenników radykalnych zmian kryteriów oceny świata i człowieka nie widzę przyszłości. Człowiek potrafi się ostać w najbardziej niekorzystnym mu klimacie.

Pytanie podstawowe w stosunku do takich tendencji dotyczy odpowiedzi na proste pytanie, czy współczesne wzorce życia i postępowania są wystarczającą alternatywą dla sprawdzonych przez stulecia zachowań. Trzeba się zastanowić, skąd się wzięły zasady obowiązujące w tamtych czasach.

Wybierz Wpływową Kobietę Małopolski 2012 Zobacz listę kandydatek i oddaj głos!

Która stacja narciarska w Małopolsce jest najlepsza? Zdecyduj i weź udział w plebiscycie

Ferie zimowe 2012. Zobacz, jak możesz je spędzić w Krakowie!

Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!