NIK oceniła program darmowych lekarstw dla seniorów

Rządowy program darmowych leków 75 plus wzięła pod lupę Najwyższa Izba Kontroli. Jej przedstawiciele sprawdzili m.in. czy nowy przywilej ułatwił najstarszym pacjentom dostęp do potrzebnych im medykamentów i w jaki sposób preparaty trafiają na wykaz tych, wydawanych nestorom za darmo.

Dane zebrane przez NIK pokazują, że dzięki programowi uruchomionemu we wrześniu 2016 r., wydatki najstarszych Polaków na leki wyraźnie spadły. W 2015 r. pacjenci po 75. roku zostawili w aptekach aż 860 mln zł, w 2017 r. – o blisko 400 mln zł mniej.

Nie wszyscy nestorzy zauważyli jednak zmiany w swoich portfelach. W badaniu ankietowym – przeprowadzonych przy okazji kontroli – spadek miesięcznych wydatków na realizację recept po wprowadzeniu senioralnych leków potwierdziło jedynie 61 proc. Polaków. Blisko połowa z nich wskazała, że ich miesięczne oszczędności wynikające z programu nie przekraczają 50 zł miesięcznie.

Jak podkreśla w swoim raporcie NIK, lista preparatów, za które seniorzy nie muszą płacić, jest regularnie poszerzana. Na pierwszej liście znalazło się tylko 1129 różnych produktów, w połowie ub. roku wykaz obejmował już 2130 leków z 156. substancjami czynnymi.

Duże wątpliwości budzi jednak sposób dopisywania kolejnych środków do listy darmowych. Jak wskazują kontrolerzy, w resorcie zdrowia nie został wypracowany żaden przejrzysty mechanizm konstruowania senioralnych wykazów. A ich powstawania nie poprzedzają ani regularne badania rzeczywistych potrzeb seniorów, ani analiza porównania ponoszonych kosztów do efektów zdrowotnych wśród osób 75 plus.

– Seniorzy to bardzo niejednorodna grupa, trudno więc jednoznacznie ocenić, czy program rzeczywiście jest odpowiedzią na ich potrzeby – komentuje dr Leszek Borkowski, specjalista farmakologii klinicznej i prezes Fundacji Razem w Chorobie. – Skoro oszczędności zauważyło 61 procent nestorów, należałoby się zastanowić, jakie leki umieścić na liście, żeby ulgę odczuli pozostali. Warto pomyśleć o dodaniu do wykazu preparatów, które są stosowane w terapii chorób niekoniecznie charakterystycznych dla wieku senioralnego, na przykład schorzeń tarczycy – dodaje.

W tym roku na dopłaty do senioralnych medykamentów zarezerwowano ponad 730 mln zł. Przysługują one wszystkim osobom po 75. roku życia, do ich odbioru jest niezbędna jednak specjalna recepta oznaczona symbolem „S”. Do ich wystawiania na razie są uprawnieni wyłącznie lekarze rodzinni. Resort zdrowia chce to zmienić i proponuje, żeby senioralne leki mogli przepisywać także specjaliści np. kardiolodzy czy geriatrzy. Będą oni mogli to zrobić jednak wyłącznie za pomocą elektronicznej recepty, a zanim wystawią dokument najpierw będą zobowiązani sprawdzić w Inter­netowym Koncie Pacjenta, jakie preparaty zalecili choremu inni lekarze i które wykupił on w aptece.