Miechów: Putin pomoże odzyskać księgozbiór bożogrobców?

Akcję zainicjował Stanisław Osmenda. Okazało się, że pomysł znalazł akceptację wśród członków zakonu. Do działań przystąpiła więc komisja prawna, którą tworzą: mec. Ireneusz Wilk, dr Paweł Witkowski, mec. Zbigniew Świt, adw. Ryszard Raźny oraz mec. Bartłomiej Czech.

- Kiedy w 1819 roku Komisja Rządowa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Królestwa Polskiego w Warszawie postanowiła, że dokona kasaty domu generalnego zakonu w Miechowie, majątek bożogrobców miał stać się jej własnością - mówi Bartłomiej Czech, krakowski mecenas, od 2012 roku kawaler zakonu.

Bogaty księgozbiór zakonników miał zasilić powstającą Warszawską Bibliotekę Publiczną. - 4766 ksiąg zostało włożonych do beczek i tratwami przewiezionych do Warszawy. W 1821 roku trafiły do biblioteki. Ale wybuchło powstanie listopadowe. W ramach represji car zlikwidował bibliotekę. I wówczas Samuel Linde zaangażował się w wywiezienie zbiorów do cesarskiej biblioteki w Petersburgu - opowiada mec. Czech.

Po pierwszej wojnie światowej, na mocy traktatu ryskiego, część zbiorów zwrócono różnym instytucjom. Księgi trafiły m.in. do Archiwum Państwowego, niektóre znajdują się w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie.

- Prawdopodobnie ani w 1819, ani w 1821 roku nie przeprowadzono inwentaryzacji zbiorów bożogrobców. Jeśli została wykonana, to jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych. Jeszcze w tym miesiącu delegujemy tam historyka, dr. Piotra Wierzbickiego, by sprawdził, czy taki inwentarz się tam znajduje - informuje Bartłomiej Czech.

Jeżeli okaże się, że część księgozbioru miechowskich bożogrobców ocalała i jest nadal w Petersburgu, rozpoczną się starania o jego odzyskanie. - Trzeba podjąć działania na drodze dyplomatycznej. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Polsce będzie musiało wystosować pismo do odpowiedniego ministerstwa w Rosji - mówi mec. Czech.

Stanisław Osmenda zwraca uwagę, że próbom sprowadzenia księgozbioru bożogrobców może sprzyjać fakt, iż prezydent Rosji Władimir Putin jest kawalerem prawosławnego Zakonu Grobu Bożego. - Mam nadzieję, że dzięki temu łatwiej będzie przedstawicielom naszej komisji prawnej prowadzić działania. Zdaniem Bartłomieja Czecha księgi miałyby zostać przejęte na rzecz odrodzonego zakonu.

- Myślę, że fakt, iż Władimir Putin jest rycerzem zakonu, jak najbardziej nam pomoże - zaznacza Czech.

Stanisław Osmenda podkreśla, że gdyby udało się odzyskać księgi, konieczne będzie wskazanie miejsca, w którym miałyby zostać przechowane. - Nie wiem, czy byłoby to Muzeum Ziemi Miechowskiej, czy biblioteka zakonu - mówi.

Mec. Czech - na pytanie, czy jeśli nie uda się odzyskać ksiąg, w grę mogą wchodzić ewentualnie ich skany, odpowiada: - Najważniejsze jest, żeby zlokalizować księgi. Wówczas 90 procent pracy będzie wykonane. A zawsze lepsze skany niż nic.
Warto zauważyć, że nie wszystkie księgi zakonników udało się wywieźć. Stanisław Osmenda podkreśla, że niektóre zostały ukryte. Jednak część ksiąg strawił w znacznej mierze pożar w 1839 roku. Te, które ocalały, kilka lat temu skatalogował ks. dr Andrzej Gliński-Boksiński.

Cennym zabytkiem jest antyfonarz klasztorny, oprawiony w deski obite białą skórą, z herbem Leliwa, z 1562 roku, pisany gotykiem na 226 kartach pergaminowych, ozdobiony pięknymi, barwnymi inicjałami i miniaturkami. Odnaleziono w nim jeden z unikatów wielogłosowej polskiej muzyki średniowiecznej, trzygłosową kompozycję z XV wieku: Laus Domino resorat. Wartościowy jest także kancjonał z XV wieku, pt. "Notae musicae cum regulis" oraz drugi sprzed 1576 roku, oprawiony w skórę.

Skarby bożogrobców, nie tylko księgi, przypominają o dawnej świetności klasztoru. Jednak obecny skarbiec jest jedynie namiastką dawnego bogactwa.

Lód pokrył Kraków [ZDJĘCIA]

Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!

"Gazeta Krakowska" na Twitterze i Google+