Metropolia Krakowska: Węgiel wściekle drogi? Szybko rośnie rynek pomp ciepła i paneli fotowoltaicznych. Liga Antysmogowa - czerwiec 2022

- Dla wielu właścicieli domów jednorodzinnych i mieszkań rozpoczął się okres intensywnych kalkulacji, jak zabezpieczyć się przed podwyżkami oraz jak realnie obniżyć koszty ogrzewania na przyszłość. Nie ukrywajmy, zmiana źródła ogrzewania czy termoizolacja budynku to spora inwestycja. Warto więc sięgnąć po dostępne programy dotacyjne i ulgi, a możliwości jest wiele – radzi Józef Gawron, wicemarszałek województwa małopolskiego, które jest od początku partnerem naszej Ligi Antysmogowej.

W jej ramach staramy się motywować mieszkańców gmin Metropolii Krakowskiej i całej Małopolski do korzystania z dotacji na termomodernizację domów i wymianę źródeł ciepła, oferowanych w ramach państwowego programu Czyste Powietrze oraz programów lokalnych. Dotąd taka inwestycja miała sens przede wszystkim prozdrowotny i proekologiczny, dzisiaj jest również silnie uzasadniona ekonomicznie.

Wicemarszałek przypomina, że ulga termomodernizacyjna pozwala właścicielowi budynku na odliczenie od dochodu kosztów poniesionych na wymianę źródła ciepła, termoizolację czy montaż paneli fotowoltaicznych. Z kolei „Czyste Powietrze”, ogólnopolski program dopłat, pomaga wymienić bezklasowe piece i ocieplić domy. W dodatku kilka tygodni temu rozpoczął się nabór do programu „Moje ciepło” skierowany do właścicieli lub współwłaścicieli domów jednorodzinnych - dotyczy zakupu oraz montażu pomp ciepła w nowych budynkach.

- Wszystkim nam zależy na lepszej przyszłości, na zdrowym powietrzu i czystym środowisku – dla nas i dla naszych dzieci. Mamy narzędzia, aby chronić zasoby i przywracać równowagę środowiska naturalnego. Trzeba je tylko wykorzystać! – przekonuje wicemarszałek Małopolski.

Właściciele domów jednorodzinnych w podkrakowskich gminach współtworzących Metropolię Krakowską zainteresowali się bardziej odnawialnymi źródłami po tym, jak ceny dotychczas najpopularniejszych surowców energetycznych dosłownie oszalały. Zwykle wiosną i latem można było kupić węgiel taniej niż zimą, a tymczasem popularnych odmian– ekogroszku i orzecha – cały czas brakuje, a jeśli nawet się pojawiają, to ceny przekraczają coraz częściej 3 tysiące złotych za tonę. To przynajmniej trzykrotnie więcej od stawek oferowanych przez kopalnie i internetowy sklep Polskiej Grupy Górniczej; sęk w tym, że ten towar znika w ciągu kilku sekund…

Niektórzy mieszkańcy kupują drogi węgiel w strachu, że jesienią i zimą może go w ogóle zabraknąć. Przy słabo ocieplonym domu taki zakup jest jednak niezwykle brutalny dla domowego budżetu: na pięć – sześć ton orzecha trzeba wydać od 12 do nawet 18 tysięcy złotych! Część zaszokowanych tym odbiorców czeka z zakupem w nadziei, że interwencja rządu naprostuje rynek. Chodzi o zwiększenie krajowego wydobycia, a zarazem – sprowadzenie brakujących milionów ton z zagranicy.

Wydaje się jednak mało prawdopodobne, by w sezonie stawka za tonę była niższa niż 2 tys. złotych. Na kopalniach PGG wymuszano w ostatnich latach redukcję wydobycia, więc odbudowa mocy produkcyjnych wymaga dużych inwestycji i potrwa kilka lat. Jeśli krajowym kopalniom uda się przed tegorocznym sezonem grzewczym dostarczyć ponad milion ton więcej niż w 2021 r., trzeba to będzie uznać za sukces. Tymczasem z objętej embargiem Rosji sprowadzaliśmy dotąd ok. 10 mln ton rocznie (w 2021 r. było to ponad 9,7 mln t), trzeba więc skądś załatwić brakujące 8-9 mln ton.

Co gorsza, w głównych portach zachodniej Europy - Amsterdamie, Rotterdamie i Antwerpii - oferty oscylują u progu lata wokół 1000 zł za tonę – przy masowych zakupach. Uwzględniwszy koszty transportu, w detalu ta cena przynajmniej się podwoi. Obok niej wyzwaniem jest to, że statkami docierają do Europy głównie miały przeznaczone dla wielkiej energetyki; nie nadają się one dla gospodarstw domowych. Sprowadzenie odpowiedniego opału wymagać będzie zatem zapewne kolejnych dopłat... Nic dziwnego, że skokowo wzrosło zainteresowanie wymianą źródeł ciepła na takie, które z jednej strony zapewnią tanią energię, a z drugiej – pozwolą chronić klimat i zdrowie.

Zmiana jest ogromna: jeszcze w styczniu 2022 r. wśród wniosków o dotacje na wymianę źródeł ciepła w programie Czyste Powietrze blisko 40 procent dotyczyło gazowych kotłów kondensacyjnych, 26 proc. kotłów na biomasę, a 20 proc. – pomp ciepła. W kwietniu 2022 r. liderem zostały pompy ciepła: zamontowało je w swych domach aż 53 procent wnioskodawców! Udział kotłów kondensacyjnych zmalał do 28,7 proc. (ceny gazu straszą), a kotłów na biomasę – do 24,7 proc. (pellet też zdrożał).

Rewolucyjnemu wzrostowi popularności pomp ciepła towarzyszy niesłabnące zainteresowanie fotowoltaiką. Miało ono tąpnąć po wprowadzeniu od 1 kwietnia mniej korzystnych zasad rozliczania energii produkowanej i pobieranej przez domowe instalacje. Ale panele sprzężone z pompami ciepła pozwalają obniżyć koszty do poziomów nieosiągalnych dla systemów opartych na innych źródłach.