Domowy chleb. Wszystko, co trzeba wiedzieć o tym wypieku. Jak zrobić domowy chleb i co to jest zakwas

Polacy znajdują się w czołówce europejskich konsumentów chleba. Przeciętnie pochłaniamy nawet kilkadziesiąt kilogramów pieczywa rocznie. Chleb stanowi istotny element naszej codziennej diety. Nic dziwnego. Produkty zbożowe pozwalają utrzymywać prawidłowe funkcjonowanie organizmu - odpowiednią pracę mózgu i mięśni.

Spróbujcie choć raz spróbować upiec chleb samodzielnie - co wcale nie jest takie trudne, choć wymaga trochę pracy i skupienia. Sekretem jest mąka, a składnikiem sukcesu – porządny zakwas. To on sprawia, że chleb będzie charakteryzował się odpowiednią strukturą i smakiem. Dobry zakwas to skarb, którym warto dzielić się z najbliższymi, zwłaszcza od święta.

Chleb towarzyszy ludziom od wieków. Stanowi istotny element kultury, nie tylko tej kulinarnej. I choć jego wygląd i skład zmieniają się na przestrzeni lat, nadal stanowi ważny fragment lokalnej tradycji. Witanie gości chlebem i solą jest ponadczasowym symbolem hojności, serdeczności i szacunku wobec drugiego człowieka, a przełamywanie się kromką chleba pozwala załagodzić każdy konflikt.

Aby zapewnić bochenkowi chleba odpowiednią strukturę i wysokość, niezbędnym dodatkiem do wypieku chleba są drożdże lub zakwas. Ten ostatni składnik stanowi także bogate źródło składników odżywczych i żywych kultur bakterii. Udowodniono, że chleb przygotowany na bazie zakwasu zawiera znacznie większą ilość składników bioaktywnych – witamin i polifenoli.
Zakwas na chleb to nic innego jak… mieszanina mąki i wody! Odpowiednio przygotowany (co wcale nie jest trudne!) posłuży do wypieku pysznego domowego chleba!

Jak zrobić zakwas na chleb?
Na początek przygotować słoik. Do słoika wsypać tyle samo mąki żytniej i przegotowanej wody, np. 4 łyżki mąki i 4 łyżki wody. Wymieszać (najlepiej drewnianą łyżką) i odstawić w ciepłe miejsce. Najlepiej hodować zakwas w temperaturze 20-25 stopni. Uważać na przeciągi! W niżej temperaturze proces fermentacji będzie się wydłużał.
Na drugi dzień trzeba zakwas „dokarmić”. W tym celu do tej „papki” należy dodać 2 łyżki mąki i 2 łyżki wody. Wymieszać i ostawić. Czynność powtarzać przez pięć dni. Po około trzech dniach na wierzchu powinny pojawić się pęcherzyki powietrza i będzie czuć coraz wyraźniej „kwaśny” zapach. Tak ma być! Po pięciu dniach zakwas na chleb jest gotowy!

Składniki na chleb (dzień pierwszy)

• 45 dag zakwasu
• 75 dag mąki pszennej
• 750 ml wody
• kminek

Składniki na chleb (dzień drugi)

• 50 dag mąki pszennej
• 25 dag mąki żytniej
• 120 ml wody
• 2 łyżki soli
• 1/2 kostki drożdży
• do wyboru – słonecznik, czarnuszka, sezam

Wykonanie
W pierwszy dzień wziąć 45 dag zakwasu, 75 dag mąki pszennej, 750 ml wody, kminek. Zamieszać, odstawić na 12 godzin. Następnego dnia dodać 50 dag mąki pszennej, 25 dag mąki żytnej oraz ok. 120 ml wody, 2 łyżki soli, pół kostki drożdży i – do wyboru – ziarna słonecznika, czarnuszki lub sezamu. Wyrobić mikserem, przełożyć do trzech brytfanek wysmarowanych tłuszczem i odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia na ok. 4 godziny. Górę spryskać wodą, żeby skóra była chrupiąca. Piekarnik nagrzać do 250 stopni. Po włożeniu chleba zmniejszyć temperaturę do 170. Piec ok. 50 minut.

Własnoręcznie upieczony chleb daje satysfakcję nie tylko w postaci gotowego bochenka. Samodzielne wyrabianie ciasta może stanowić niezwykle uspokajający rytuał, którego efektem będą smakowite i aromatyczne wspomnienia na długie lata. Chrupiąca, świeża kromka chleba z masłem smakuje niczym najlepszy delikates.
– Dobrej jakości masło to naturalne źródło witamin A, D, K i E. Witaminy te są rozpuszczalne w tłuszczach, więc spożywanie masła jest najłatwiejszym sposobem ich wchłaniania przez nasz organizm. – podkreśla Ewa Polińska, ekspert MSM Mońki.

Chleb jest jednym z najbardziej uniwersalnych produktów spożywczych. Stanowi podstawowy składnik niejednego śniadania. Dodatkowo doskonale komponuje się z zupami i daniami jednogarnkowymi, towarzysząc nam także podczas rodzinnych obiadów i kolacji. I nie dziwi nawet widok Włochów zagryzających porcję makaronu kromką chrupiącej bagietki.
- Chleb nie ma dobrego PR-u w świecie dietetyki. Tymczasem bardzo łatwo odczarować jego złą sławę i uczynić z niego wartościowy element codziennego jadłospisu. Dobry chleb to chleb na zakwasie, zawierający sporą ilość nieprzemielonych ziaren, podawany w towarzystwie świeżych warzyw i produktów stanowiących wartościowe źródło białka i witamin, np. bardzo dobrej jakości żółtego sera oraz awokado lub hummusu - zauważa Roksana Środa, dietetyk kliniczna MajAcademy.

Do najpopularniejszych gatunków chleba zaliczamy:

• chleb żytni (biały lub razowy)
• chleb pszenny
• chleb mieszany (pszenno-żytni)

Coraz śmielej eksperymentujemy także z innymi mąkami, wykorzystując z powodzeniem mąkę jęczmienną, owsianą lub kukurydzianą. Mąka pełnoziarnista stanowi bogate źródło żelaza, potasu, fosforu, magnezu oraz cynku.

Warto mieć na uwadze, że nie tylko świeży chleb smakuje najlepiej. W wielu domach wyrzucanie chleba jest prawdziwym świętokradztwem. Jak więc go w pełni wykorzystać? Czerstwy chleb stanowi idealną bazę wszelkiego rodzaju tostów. Sekretem ich smaku jest… masło.

– Jeśli posmarujemy chleb masłem zanim go przypieczemy, masło wsiąknie w tost, dzięki czemu będzie chrupiący na zewnątrz, a miękki i puszysty w środku – zradza Ewa Polińska z MSM Mońki.
Wysuszone kromki mogą stać się składnikiem wielu innych przepysznych potraw. Grubo mielona panierka z domowego pieczywa, wzbogacona o drobno poszatkowane zioła i ulubione przyprawy, z pewnością podkreśli smak smażonego mięsa lub gotowanych warzyw. Ponadto, niewiele osób wie, że kromki chleba można spokojnie mrozić, by zachować ich świeżość przez dłuższy czas.