Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Smog? Jak na spacer to tylko za Kraków

Katarzyna Kojzar
Katarzyna Kojzar
Anna Kaczmarz
Dr Krzysztof Czarnobilski, ordynator oddziału chorób wewnętrznych i geriatrii ze Szpitala MSW w Krakowie o wpływie smogu na zdrowie

Smog? Jak na spacer to tylko za Kraków

Zaczął się właśnie okres grzewczy. Przez to większe jest stężenie zanieczyszczeń w powietrzu. A co za tym idzie…

Pewnie chodzi pani o skutki zdrowotne. Ostatnio zadzwoniła do mnie francuska dziennikarka z pytaniem, jakie choroby wywołuje krakowski smog. A ja na to, że prawdopodobnie takie same jak francuski, włoski czy hiszpański. Mówię „prawdopodobnie”, bo brakuje obiektywnych danych na ten temat. Moi koledzy ze szpitala Jana Pawła II planują dopiero przeprowadzenie takich kompleksowych badań wśród mieszkańców Krakowa. Natomiast z zagranicznych publikacji naukowych wiemy, że zanieczyszczenie powietrza najbardziej wpływa na choroby układu krążenia, skóry…

Rozumiem, że lista jest długa.

Owszem jest, ale moją rolą jako lekarza, nie jest straszenie krakowian w okresie jesiennej chandry, tylko podpowiedzenie im, jak radzić sobie z problemem. Kiedy wiemy, że akurat dziś powietrze nie jest najlepsze, ograniczmy spacery. A jeśli już musimy wyjść, to po powrocie należy umyć dokładnie ręce i twarz - dzięki temu pozbędziemy się części substancji toksycznych i alergenów.

W Krakowie przez ponad 200 dni w roku przekroczona jest norma zanieczyszczenia pyłem PM10. To znaczy, że mieszkańcy Krakowa muszą bardzo na siebie uważać?

To jest problem nie tylko krakowski, ale też ogólnopolski, ogólnoeuropejski i światowy. Moja rodzina mieszkająca w Grenoble we Francji, gdzie problem smogu jest gigantyczny, pyta się mnie, jak my tu w Krakowie radzimy sobie z zanieczyszczeniem. Odpowiadam, że nie ma złotego środka. Władzom wielu europejskich metropolii ten problem spędza sen z powiek. Moim pacjentom radzę śledzić komunikaty smogowe. Jeśli stężenie pyłów jest wysokie, lepiej zachować ostrożność. Lepiej zrezygnować z joggingu w mieście - można przecież wyjechać kawałek za Kraków. Nie polecam spacerów wzdłuż Wisły, bo tam gromadzi się najwięcej zanieczyszczeń.

Źródło: TVN24/x-news

Jakie choroby nam grożą z powodu smogu?

Najczęściej występują zaostrzenia astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Nasila się wiele schorzeń układu krążenia, układu nerwowego, bo małe cząstki pyłu wnikają do krwi przez płuca i docierają do wszystkich narządów. Znany jest wpływ zanieczyszczeń powietrza na występowanie lub pogorszenie przebiegu nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej i niewydolności serca. Wiadomo także, że węglowodory i dioksyny zawarte w pyle mają działania rakotwórcze, wywołują m.in. raka płuc.

Co możemy zrobić, żeby się uchronić? To, że umyć się po powrocie do domu, już wiemy. Ale co jeszcze?

Kiedy jest wysokie stężenie, lepiej nie wietrzyć mieszkania przesadnie. W Europie raczej nie ma takiego trendu, ale jeśli ktoś się obawia, może kupić specjalną maseczkę z filtrem HEPA. Można je dostać w specjalistycznych sklepach. Są dobre dla biegaczy, kolarzy, a nawet miłośników chodzenia. One zabezpieczają drogi oddechowe. Ale warto też pamiętać o nakryciu głowy, rękawiczkach i długich spodniach. Okazuje się, że ważna jest również dieta, która oczywiście powinna być pełnowartościowa. Co ciekawe, najnowsze badania z Uniwersytetu Harvarda wykazały, że wysokie spożycie flawonoidów chroni serce przed ryzykiem związanym z zanieczyszczeniami powietrza, zwłaszcza u osób starszych. Związki te znajdują się przede wszystkim w zielonej herbacie, kakao, brokułach, kapuście, winogronach, żurawinie, cebuli, jabłkach, fasoli. Zatem filiżanka gorącej czekolady i lampka wina na pewno nie zaszkodzą - poprawią nam nastrój, ale też pomogą w walce ze smogiem.

Rzeczywiście w tym okresie więcej pacjentów trafia do szpitali?

Tak jest! Na przykład liczba pacjentów przyjmowanych z zapaleniem płuc wzrasta dwukrotnie. Więcej osób skarży się na duszności, alergie…

Dlaczego akurat teraz jest najtrudniejszy czas, jeśli chodzi o zanieczyszczenia?

W Małopolsce mamy zanieczyszczone powietrze przez 200 dni w roku, a większość z nich przypada na okres jesienno-zimowy, gdy zaczyna się sezon grzewczy, a stężenie związków siarki, węgla, rakotwórczych węglowodorów i dioksyn przekracza nawet 400 procent normy. Zgodnie z obowiązującymi normami dopuszczalne stężenie pyłu PM10 w powietrzu nie powinno przekraczać 50 mikrogramów na metr sześcienny.

Jak w dzień, kiedy stężenie pyłu jest wysokie, może poradzić sobie senior?

Radzę seniorom, aby w okresach, kiedy ogłaszane są informacje o przekroczeniu norm zanieczyszczeń powietrza, starali się nie wychodzić ze swoich mieszkań, a jeżeli już muszą, to lepiej korzystać ze środków komunikacji. Nie mogą zapominać o nakryciu głowy, a po powrocie oni szczególnie powinni przemyć twarz i przepłukać śluzówki. Każdy nadmierny wysiłek na „świeżym powietrzu” powoduje, że oddychamy głębiej wdychając jednocześnie więcej szkodliwych cząstek.

Są jakieś choroby dotyczące szczególnie seniorów, które są wywołane zanieczyszczeniem?

Najistotniejsze, ale mało znane jest to, że stres okscydacyjny, który towarzyszy smogowi, odgrywa rolę w rozwoju choroby Alzheimera. To fakt, że smog wpływa na nasz mózg i choroba Alzheimera szybciej rozwija się u tych ludzi, którzy oddychają zanieczyszczonym powietrzem. Nie wspomnę już o zaburzeniach depresyjnych i poznawczych. Badania wskazują również, iż wysoki poziom pyłu zawieszonego jest związany ze zwiększeniem ryzyka hospitalizacji, a nawet zgonu z powodu chorób płuc i chorób sercowo-naczyniowych u osób w wieku podeszłym. Długotrwałe narażenie na trucizny zawarte w powietrzu sprzyja wystąpieniu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, a także zmniejszeniu sprawności i wydolności płuc.

Organizm starszego pacjenta działa inaczej i silniej reaguje na pył w powietrzu?

Pyły, którymi oddychamy, dostają się do górnych dróg oddechowych i powodują kaszel, zadyszkę, trudności z oddychaniem. Nie zapominajmy, że organizm 65-latka starzeje się, a razem z nim i płuca, które nie są już tak sprężyste jak u 20-latka. Klatka piersiowa jest sztywna, zanik mięśni powoduje , że tlen trudniej przechodzi z płuc do tkanek, słabiej reagują też receptory w oskrzelach.

Nie ma w Krakowie miejsca, gdzie rzeczywiście można czuć się wolnym od smogu?

Teoretycznie w rejonach wyżej położonych powinno nam się lepiej oddychać (np. kopiec Kościuszki, Lasek Wolski, kopiec Piłsudskiego). Warto więc wybrać się tam na spacer. Kraków jest jednym z najpiękniejszych miast na świecie, właśnie ze względu na swoje urokliwe położenie, wspaniałe zabytki i bogatą historię. Chyba nieprzypadkowo używamy pojęcia „magiczny Kraków”, bo pomimo „złego powietrza”, seniorom żyje się tutaj nie najgorzej. Wręcz przeciwnie, przeciętna długość życia zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn jest wyższa w Krakowie w porównaniu do całego województwa oraz kraju. Na pewno ogromny wpływ na to ma sama aktywność fizyczna starszych krakowian, a także możliwość rozwoju swoich zainteresowań czy kontynuacji pracy. Jeżeli dodatkowo ograniczymy narażenie na toksyczny smog, to mamy szanse na pomyślne starzenie się i naprawdę długie życie.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska