Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Kraków, duma i niepokój

Maria Mazurek
Prof. Jerzy Wyrozumski, 35 lat pracy w Towarzystwie Miłośników Historii i Zabytków Krakowa
Prof. Jerzy Wyrozumski, 35 lat pracy w Towarzystwie Miłośników Historii i Zabytków Krakowa fot. Andrzej Banaś
O tym jak zmienił się Kraków i pewnym niepokoju związanym z tym miastem, z prof. Jerzym Wyrozumskim, który pod Wawelem osiadł 65 lat temu - rozmawia Maria Mazurek.

Patrzę na Kraków przyszłości z lekkim niepokojem.

Skąd ten niepokój?

Obserwuję, co dzieje się choćby w Niemczech: ludzie dobrze sytuowani, w poszukiwaniu spokoju powyprowadzali się na peryferie miast. Tam mają ciszę, przestrzeń, zieleń. Tylko że centra tych dużych miast przez to się wyludniały, trzeba było stosować specjalne zachęty, by ludzie wracali do miast. I to samo, niestety, zaczyna dziać się z Krakowem. Widać to choćby po tym, że jeszcze kilka lat temu mieliśmy inwazję różnych instytucji i urzędów w centrum, a teraz pojawia się odwrotny trend. Bo instytucje zlokalizowane w centrum miasta wcale nie cieszą się powodzeniem - dojazd do nich oznacza problemy z zaparkowaniem, dostaniem się w okolice Rynku. Te instytucje więc, razem z mieszkańcami, wyprowadzają się powoli na peryferie. Rynek Główny, pozbawiony już nie tylko mieszkańców, ale też instytucji i sklepów, będzie wymierał. Tym bardziej że dojazd do niego jest dość czasochłonny. Sprawą, która wymaga rozwiązania, jest budowa wielopoziomowych parkingów. Te, które powstały, to kropla w morzu potrzeb.

Albo polepszenie komunikacji. Metro według Pana należy budować?

Nie unikniemy tego, nawet jeśli jeszcze teraz nie wydaje nam się to taką pilną inwestycją. Dojazd z Prokocimia, który dziś zajmuje godzinę, byłby kwestią minut. Uważam jednak, że ta sieć nie powinna być aż tak gęsta ani wchodzić w obręb Plant.

Jeśli z tymi problemami się uporamy, Kraków ma szanse na świetlaną przyszłość?

Ma. Ale przyszłości nigdy nie da się przewidzieć.

Żegna się Pan z funkcją prezesa Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.

35 lat pracy na tym stanowisku to dużo. Zresztą tak jak 85 lat życia na tym świecie. Pamięć już nie ta, nie te siły. W tym roku nie będę już więc kandydował również na stanowisko sekretarza Polskiej Akademii Umiejętności. Nosiłem się z zamiarem zakończenia pracy od kilku lat. Czas najwyższy.

By odpocząć na emeryturze?

Raczej by zająć się sprawami, na które nie starczało mi czasu. Chciałbym na przykład spłacić dług moralny, pisząc książkę o moim mistrzu, prof. Romanie Grodeckim. To jest sprawa, która mi ciąży. Priorytet.

Pan po tych 35 latach odchodzi z Towarzystwa zadowolony?

Tak. Udało nam się utrzymać sesje naukowe, wydawać publikacje, prowadzić badania nad Krakowem. A proszę pamiętać, że byłem prezesem Towarzystwa również podczas stanu wojennego. Nawet wówczas nie zaprzestaliśmy cotygodniowych spotkań. Niektórzy źle oceniali, że na znak protestu nie zawiesiłem działalności Towarzystwa. Ale uważam, że w kulturze, tak jak i w przyrodzie, nie ma próżni. Jeśli taka się pojawia, coś innego "wskakuje" na to miejsce. Życie pokazało, że często te instytucje, które zaprzestały działalności, później już nie mogły do niej powrócić.

Mam wrażenie, że Towarzystwo skupia wokół siebie tylko wąskie grono naukowców.

Ależ wychodzimy również do ludzi spoza naukowego grona! Prowadzimy wraz z Polskim Towarzystwem Turystyczno-Krajoznawczym akcję "Zdobywamy odznakę przyjaciela Krakowa", która składa się z wykładów i wycieczek po mieście. Przyjeżdżają na nią ludzie także spoza Krakowa. W każdy wtorek przy ulicy św. Jana 12 mamy spotkania, które dotyczą dziejów Krakowa, sztuki, wybitnych postaci. Z Muzeum Historycznym, pod nadzorem kuratorium, prowadzimy od kilku lat pogadanki dla młodzieży. Początkowo myśleliśmy, że będziemy je organizować u nas, w siedzibie Towarzystwa, gdzie mieści się 70 osób. Okazało się, że na pierwsze spotkanie przyszło 120 osób, siedzieli na podłodze. Więc przenieśliśmy je do Muzeum. Moje zdumienie było ogromne.

Dlaczego?

Wydaje się, że młodzież całymi dniami nie chce robić nic innego, tylko siedzieć z nosami w komputerach. Tymczasem okazuje się, że młodzież ma głód żywego słowa, spotkania z drugim człowiekiem.

Ma Pan w Krakowie ulubione miejsca?

Krakowianinem można być lub zostać. Ja nim zostałem, przyjeżdżając tu w 1950 roku na studia. Pochodzę z Kresów Wschodnich. I ponieważ Kraków nie jest moim miastem rodzinnym, to i nie ma w nim miejsc, do których jestem szczególnie przywiązany. Ale są takie, które zwyczajnie lubię. Kopiec Piłsudskiego, Kościuszki.

Jak Kraków przez te 65 lat Pana obecności w nim się zmienił?

Nie do poznania. Lubię mówić o tym na przykładzie podwórek, które w czasie PRL-u były brudne, szare, śmierdzące. Przejście do oficyny to był koszmar. Teraz są zadbane, pięknie odnowione. Są w nich kawiarniane stoliki, ekskluzywne butiki, świetne restauracje. A Rynek Główny? W czasach PRL-u strach było przez ten Rynek przejść! Brudno, ciemno, pusto, trudno było czuć się bezpiecznie. Dziś Rynek, bez względu na porę dnia czy nocy, jest oświetlony, gwarny, kolorowy. Możemy narzekać na reklamy, szyldy - że jest ich nadmiar. I pewnie jest tu wiele racji, ale do tych, którzy pamiętają jak smutny niegdyś był Kraków, te argumenty nie trafią.

Trafią. Jako Polacy musimy sobie ponarzekać.

I dobrze, bo gdybyśmy nie narzekali, nie dostrzegali mankamentów, nie szlibyśmy do przodu. Ale z drugiej strony, to narzekanie obniża nam jakość życia. I psuje radość z tego, że przez ostatnich 25 lat Polska i Kraków tak niesamowicie nam się zmieniły.

A co zmieniło się na niekorzyść?

Łatwo coś chlapnąć, trudniej - odkręcić.

Czuję, że jest coś, co Pana drażni.

Dotkliwie odczuwam nadmiar rowerzystów. Jeżdżą po chodnikach. Dawniej to było nie do pomyślenia. Ale proszę już za język mnie nie ciągnąć.

***

Prof. Jerzy Wyrozumski
Urodzony 7 marca 1930 w Trembowli - historyk, profesor nauk humanistycznych, specjalizujący się w dziejach średniowiecza. Wieloletni prezes Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, sekretarz generalny Polskiej Akademii Umiejętności, członek zarządu Kasy im. Józefa Mianowskiego - Fundacji Popierania Nauki. Członek Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska