Reumatyzm może nękać wszystkich, nawet dzieci

Czym jest reumatyzm?
"Reumatyzm" to bardzo szerokie pojęcie, obejmujące różne dolegliwości, które dotyczą narządów ruchu. Dziś pozbawione prawa bytu z punktu widzenia medycyny, ale używane jeszcze niekiedy przez starszych chorych. Kojarzone jest głównie ze schorzeniami związanymi ze stawami, ale tak naprawdę obejmuje także problemy tkanek okołostawowych, kręgosłupa, mięśni. Do chorób reumatycznych zaliczamy schorzenia, które są przewlekłe, postępujące, upośledzają sprawność i niejednokrotnie doprowadzają do kalectwa.

Jakie choroby występują najczęściej?
Najczęściej pacjenci cierpią z powodu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa i stawów obwodowych. Znacznie groźniejsze w skutkach są jednak choroby zapalne narządu ruchu, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenia stawów, czy choroby układu tkanki łącznej, gdzie zajęte są również inne narządy wewnętrzne. Wielokrotnie choroby reumatyczne są schorzeniami ogólnoustrojowymi.

Kto najczęściej cierpi na choroby reumatyczne?
Zwyrodnienia stawowe rzeczywiście najczęściej dotyczą starszych pacjentów. Ale istnieją schorzenia reumatyczne, które dotyczą także dzieci i młodzieży. Zapalenia stawów, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, występują najczęściej w wieku dojrzałym, ale z kolei inne choroby układowe, np. toczeń, pojawiają się już u młodych dorosłych. Wiek w przypadku chorób reumatycznych nie stanowi żadnego ograniczenia. Zachorować można zawsze.

Jakie symptomy powinny nas zaniepokoić?
Kiedy zaobserwujemy u siebie ból niejasnego pochodzenia. Kiedy wiemy, że nie ulegliśmy żadnemu wypadkowi, nie mamy urazu, a jednak ból nie ustępuje. Dodatkowo czerwona lampka powinna nam się zapalić, kiedy wystąpi obrzęk. Pacjent powinien wtedy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który zrobi wstępne badania i zdecyduje, czy stan kwalifikuje pacjenta do konsultacji ze specjalistą. Oceni, czy te objawy oznaczają chorobę reumatyczną, zwłaszcza przy podejrzeniu choroby zapalnej.

Jak wygląda leczenie?
Różnie. To wszystko zależy od choroby, od przyczyny dolegliwości - czy objawy wynikają z przeciążenia, z choroby zwyrodnieniowej, czy z procesu zapalnego stawów, czy objawy stawowo-mięśniowe są w przebiegu innych schorzeń. Leczenie dzielimy na leczenie farmakologiczne, przy użyciu leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych oraz leczenie niefarmakologiczne - rehabilitacja, fizykoterapia, stosowanie sprzętu ortopedycznego celem odciążenia danej bolesnej okolicy, np.: laska czy kula, ortezy. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne. W przypadku chorób zapalnych istotne jest szybkie włączenie leków modyfikujących przebieg choroby. Im szybciej wprowadzi się odpowiednie leczenie, tym mniejsze zagrożenie nieodwracalnym uszkodzeniem stawów.

Czym są leki biologiczne?
To nowa era w leczeniu chorób zapalnych reumatycznych. Szczególnie stosuje się je w chorobach takich, jak reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapaleniu stawów, jak również w niektórych chorobach układowych tkanki łącznej. Leki biologiczne w sposób bardziej intensywny leczą, są włączane u pacjentów, u których brak jest skuteczności przy stosowaniu leczenia standardowego i nie dochodzi do remisji objawów zapalnych. Leki takie pozwalają właśnie na zahamowanie choroby.

Remisji?
Remisja to taki okres schorzenia, w którym nie możemy zanotować żadnych objawów chorobowych.

Skąd biorą się takie choroby?
Jest szereg czynników, które mogą je wywołać. W niektórych schorzeniach to genetyka. Do tego infekcje, czynniki środowiskowe. Infekcyjność jest czynnikiem modulującym układ immunologiczny. Może być powodem schorzeń zapalnych. Są dowody na to, że pacjenci, którzy mają próchnicę zębów, mogą później cierpieć na choroby reumatyczne. Kolejna przyczyna - palenie papierosów. Nie ma jednej przyczyny i dlatego leczenie jest częściej objawowe niż przyczynowe.

Sami możemy jakoś się uchronić?
Przed czynnikami środowiskowymi tak. Trzeba dbać o zdrowie jako całość, mieć dobrą kondycję fizyczną, dbać o to, żeby nie mieć infekcji układu oddechowego, układu moczowo-płciowego. Ogromny wpływ ma profilaktyka. Kontrolne badania podstawowe, w tym prześwietlenie klatki piersiowej, co niestety jest niejednokrotnie zaniedbywane, dbałość o stan naszego uzębienia, leczenie właściwe infekcji. Trzeba pamiętać, że w chorobach zwyrodnieniowych duże znaczenie ma nad-waga, wady postawy, zła kondycja fizyczna.

Dieta?
Tak - unikanie słodyczy, regularne jedzenie, unikanie używek. Są schorzenia, takie np. jak dna moczanowa, której objawy są ściśle związane z błędami dietetycznymi. Ważne jest przyjmowanie witaminy D3, więc dobrym wyjściem jest dieta mleczna, jeśli ktoś ją toleruje. Jeśli nie, zaleca się stosowanie suplementacji Ca, najlepiej z odpowiednią dawką Vit D3. VitD3 to czynnik, którego niedobór jest stwierdzany u większości ludzi na naszej szerokości geograficznej. Stosując kremy z filtrem UV ograniczamy działanie słońca i wytwarzanie Vit D3.

To są rady dla osób, które jeszcze nie zachorowały. A co z tymi, którzy już cierpią na choroby reumatyczne? Co powinni robić, żeby pomimo choroby żyć w miarę normalnie?
Przede wszystkim nie bagatelizować objawów, które sugerują przewlekłość - bólu, obrzęków. Na szczęście coraz więcej osób jest zainteresowanych swoimi dolegliwościami, są bardziej świadomi. Ale ważne jest, żeby rozróżnić dwie rzeczy: pacjenci często mówią "mam reumatyzm", określając tym mianem dolegliwości związane zarówno ze schorzeniami zwyrodnieniowymi, jak i zapalnymi narządów ruchu. I jedno, i drugie określenie jest trafne, jednak nie jest to ten sam charakter schorzenia i wymaga innego postępowania terapeutycznego. Pacjent, mając pewną wiedzę i świadomość, może sam się obserwować i decydować, kiedy iść do lekarza.

Zobacz najświeższe newsy wideo z kraju i ze świata
"Gazeta Krakowska" na Youtubie, Twitterze i Google+
Artykuły, za które warto zapłacić! Sprawdź i przeczytaj

Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!