W lecie trudno bez klimatyzacji. Jaki ma wpływ na zdrowie? Lekarz odpowiada

Podobno przebywanie w klimatyzowanym pomieszczeniu może wywołać problemy z drogami oddechowymi. Co dokładnie je wywołuje? Jakie to są dolegliwości?
Przebywanie zarówno w pomieszczeniach klimatyzowanych, jak i w samochodzie osobowym czy autobusie wyposażonym w klimatyzację, związane jest z wpływem chłodnego i suchego powietrza na śluzówki dróg oddechowych, skórę i narząd wzroku. Przez to może dochodzić m.in. do podrażnienia śluzówki nosa, zatok przynosowych, ucha środkowego, gardła i dolnych dróg oddechowych, a w konsekwencji do rozwinięcia pełnoobjawowego stanu zapalnego. Z czynników mających wpływ na powstanie takich objawów należy wymienić nadmiernie wysuszenie powietrza oraz wpływ flory bakteryjnej i grzybiczej, której źródłem może być instalacja klimatyzacji.

Mówi się, że klimatyzatory nadmiernie wysuszają powietrze. To prawda?
Tak, użycie klimatyzacji może doprowadzić do wysuszenia powietrza. Chociaż dziś już niektóre klimatyzacje nowej generacji stwarzają lepsze parametry powietrza.

A jak na klimatyzację reaguje nasza skóra?
Z całą pewnością można powiedzieć, że wysuszone powietrze ma niekorzystny wpływ na skórę. Powoduje takie dolegliwości jak chociażby jej odwodnienie, czego konsekwencją jest zaburzenie tak zwanego płaszcza hydrolipidowego, czyli naturalnej ochrony skóry. Na skutek tego może dojść do złuszczania naskórka, pojawienia się zmian skórnych i wyprysków.

To prawda, że z powodu klimatyzacji możemy mieć problemy z oczami?
Suche powietrze w pomieszczeniu klimatyzowanym może także podrażniać spojówki i powodować zaburzenie równowagi narządu łzowego. Przy włączonej klimatyzacji rzadziej mrugamy, co powoduje w konsekwencji tak zwany zespół suchego oka. Objawia się on pieczeniem, swędzeniem, nieprzyjemnym uczuciem "piasku w oczach", obrzękiem powiek, światłowstrętem i zbieraniem się wydzieliny w kącikach oczu. Jeżeli wystąpią u nas takie objawy, pomocne mogą być dostępne bez recepty krople do oczu, które znacznie złagodzą objawy.

Chyba najbardziej powinni uważać alergicy i astmatycy. Jakie skutki związane z klimatyzacją mogą odczuć?
Z pewnością grupa osób ze schorzeniami alergicznymi np. dróg oddechowych jest szczególnie narażona na gwałtowne zmiany temperatur, obecność flory bakteryjnej i grzybiczej oraz zanieczyszczeń w powietrzu. Wynika to z naturalnych dla tych schorzeń zaburzeń odporności i nadwrażliwości na wnikające do oskrzeli alergeny. U alergików może wystąpić atak duszności wywołany skurczem oskrzeli. Oczywiście, nie można zakazać alergikom i astmatykom przebywania w pomieszczeniach klimatyzowanych. Zresztą dziś to niemożliwe, bo klimatyzacja jest wszędzie - w autobusach, galeriach handlowych, kinach. Jedyną radą dla takich osób jest zachowanie rozsądku przy ustalaniu temperatury. Jeśli mamy oczywiście na to wpływ. Dodatkowo alergicy i astmatycy powinni zawsze mieć przy sobie środki do doraźnego użycia.

Długotrwałe przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach może obniżyć naszą odporność i powodować przeziębienia?
Znaczne obniżenie temperatury powietrza może być czynnikiem wyzwalającym np. stan zapalny nosa, zatok, gardła i migdałków podniebiennych. Przyczyny, które powodują takie schorzenia, są złożone i zdecydowanie indywidualne. Dodatkowo wymagają pojawienia się równocześnie kilku czynników.

Podobno kiedyś ponad 200 osób zachorowało na zapalenie płuc wskutek namnożenia się bakterii Legionella pneumophila w systemie klimatyzacji w jednym z hoteli w Filadelfii. Nadal możemy się obawiać takich sytuacji?
Jest to zagadnienie na styku medycyny, epidemiologii, technologii. Masowe zachorowanie na zapalenie płuc wywołane szczepem Legionella należy do zjawisk wyjątkowych, dlatego też nie chciałbym komentować możliwych zagrożeń związanych z masowym zastosowaniem systemów klimatyzacyjnych.

Czy możemy się jakoś bronić przed niekorzystnymi skutkami klimatyzacji?
Kluczem do tego jest oczywiście rozsądek. Jeżeli zachowamy go podczas używania klimatyzacji, możemy uniknąć części niepożądanych skutków. Należy ustalić optymalną temperaturę i przestrzegać zasady zachowania niewielkiej różnicy między pomieszczeniem a środowiskiem zewnętrznym. Powinna być ona nie większa niż kilka stopni. Warto pamiętać o pilnowaniu czystości klimatyzacji.

Od czego zależy to, czy nasz organizm reaguje negatywnie na klimatyzację? Od naszej odporności czy częściej od stanu klimatyzatora?
Zarówno stan techniczny klimatyzatora, jak i własna, naturalna odporność mają wpływ na stan zdrowia osoby przebywającej w pomieszczeniu klimatyzowanym. Jednak to bardzo trudno określić, ponieważ każdy z nas reaguje inaczej i wpływają na to różne czynniki.

Klimatyzatory - zarówno te w samochodach, jak i w pomieszczeniach, należy czyścić. Czym grozi używanie nieoczyszczonego klimatyzatora?
Jeżeli nie przestrzegamy reżimu systematycznej dezynfekcji klimatyzacji, grozi nam infekcja dróg oddechowych. Jest to związane z pojawieniem się wewnątrz systemu szczepów patogennych, bakteryjnych, grzybiczych.

Jeżeli mamy przed sobą długą trasę do przebycia samochodem i jest gorąco, co powinniśmy robić? Mieć włączoną klimatyzację i nadmuch nastawiony na nas, który w miarę upływu czasu zmniejszamy, czy wyłączać go co jakiś czas?
W trakcie pokonywania długiej trasy samochodem rozsądne wydaje się utrzymywanie stałej obniżonej temperatury. Tak samo jak w przypadku codziennego używania klimatyzacji, różnica temperatur między wnętrzem a środowiskiem zewnętrznym nie powinna wynosić więcej niż kilka stopni. Unikajmy nawiewu zimnego powietrza bezpośrednio na twarz. Wyłączanie i włączanie naprzemienne klimatyzacji nie wydaje się celowe. W utrzymywaniu stałej temperatury wewnątrz zdecydowanie ułatwia stosowanie klimatyzacji automatycznej, która coraz częściej znajduje się w wyposażeniu standardowym samochodów.

Podsumujmy: jak używać klimatyzacji, jak się chronić przed jej negatywnymi skutkami i o czym pamiętać, decydując się na instalację klimatyzatora?
Nie wykorzystujmy pełnej możliwości chłodzenia danej klimatyzacji. Ustawmy parametry chłodzenia rozsądnie, bez nadmiernej różnicy temperatur wewnątrz i na zewnątrz. Unikajmy nadmuchu zimnego powietrza bezpośrednio na twarz. Pamiętajmy, że klimatyzator może być skolonizowany szczepami bakterii i grzybów, dlatego nie można zapominać o regularnej jego dezynfekcji.

Rozmawiała Katarzyna Kojzar

Jest absolwentem Akademii Medycznej w Krakowie. W 1984 roku rozpoczął pracę w Szpitalu Specjalistycznym im. Stefana Żeromskiego w Krakowie na Oddziale Otolaryngologii, gdzie pracuje do dziś. W trakcie pracy zawodowej uzyskał specjalizację z otolaryngologii. Pełni funkcję zastępcy ordynatora na Oddziale Otolaryngologii. Prowadzi także swój prywatny gabinet laryngologiczny. Od kilku lat jest szczególnie zainteresowany chirurgią czynnościową nosa i zatok.

CO TY WIESZ O WIŚLE? CO TY WIESZ O CRACOVII? WEŹ UDZIAŁ W QUIZIE!"

"Gazeta Krakowska" na Twitterze i Google+
Artykuły, za które warto zapłacić! Sprawdź i przeczytaj

Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!