Kraków jak Szwajcaria? Za pół roku znów referendum

Czy jesteś za poszerzeniem strefy płatnego parkowania? - to jedno z pytań, na które krakowianie prawdopodobnie opowiedzą podczas drugiego w tym roku referendum. Radni Platformy Obywatelskiej chcą przeprowadzić głosowanie 16 listopada, razem z wyborami samorządowymi. Prócz pytania o strefę, mieszkańcy mieliby odpowiedzieć na kwestie dotyczące miejskiej zieleni i edukacji. Dodatkowo otrzymają pytania odnoszące się do poszczególnych dzielnic.

Pierwsze kroki w tym celu zostały już podjęte. Radni PO chcą, aby komisje wyborcze do rad dzielnic były jednocześnie komisjami referendalnymi. Z takim zapytaniem wystąpili do wydziału prawnego wojewody.

- Na razie sondujemy, jak takie połączenie wyglądałoby pod względem prawnym - wyjaśnia Dominik Jaśkowiec, radny PO. - Dzięki temu podczas wyborów samorządowych mielibyśmy do czynienia z dwiema komisjami. Jedną, gdzie głosuje się na prezydenta i radnych, oraz drugą, gdzie oddajemy głos na radnych dzielnicy i w referendum.

Radni Platformy zastrzegają, że na podanie konkretnych pytań referendalnych jest za wcześnie. Wiadomo, że chcieliby zapytać mieszkańców, co sądzą o dalszym poszerzeniu strefy płatnego parkowania. Pragną też poznać zdanie krakowian w zakresie miejskiej zieleni. Za tym stwierdzeniem kryje się przeznaczenie większej puli pieniędzy na zadbanie o parki i wykup terenów zielonych od prywatnych właścicieli.

- Chcielibyśmy również poznać opinię mieszkańców na temat żłobków i przedszkoli, bo ten system kuleje w mieście - wyjaśnia Jaśkowiec. O co konkretnie mu chodzi, nie potrafi na razie powiedzieć. Podobnie nie wiadomo, na jakie pytania mieliby odpowiedzieć mieszkańcy poszczególnych dzielnic. Pomysłodawcy zdradzają jedynie, że w Nowej Hucie można by zapytać, czy mieszkańcy chcą realizacji projektu "Nowa Huta przyszłości". - Zanim ogłosimy listę pytań, to z pewnością skonsultujemy je z organizacjami pozarządowymi - zapewnia Grzegorz Stawowy, radny PO.

Pomysł drugiego w roku referendum ostrożnie komentują działacze organizacji na rzecz społeczeństwa obywatelskiego. - Wydaje mi się, że idziemy trochę w kierunku wykoślawienia idei demokracji bezpośredniej. Wygląda to jak próba politycznego przypodobania się mieszkańcom - twierdzi Paweł Hałat ze stowarzyszenia Przestrzeń-Ludzie-Miasto.
- Dobrze, że radni budują w mieszkańcach poczucie odpowiedzialności za miasto - uważa dr Marcin Gerwin, politolog z Uniwersytetu Gdańskiego. Dodaje jednak, że wiele zależy od treści pytań. Te oficjalnie mamy poznać w czerwcu.

Rozmowa z prof. dr hab. Zbigniew Nęcki, psycholog

Przed nami wizja kolejnego referendum. Kraków zaczyna stawać się powoli drugą Szwajcarią. Idziemy w dobrym kierunku?
Po pierwsze z referendum trzeba umieć mądrze korzystać. Jest różnica w naszym podejściu i Szwajcarów. My na referendum i odpowiedzi w nim udzielane patrzymy poprzez pryzmat naszej lokalności. Najważniejsze jest to, aby nam było dobrze. Nie patrzymy szerzej. Szwajcarzy patrzą na wszystko nie tylko z perspektywy własnego "ja", ale także jak podjęta decyzja wpłynie na ich kraj, region czy miasto.

Głos krakowian w ostatnim referendum był taką sumą naszych egoizmów?
Za ostatnie referendum w Krakowie daję dwójkę. Mówię: "tak" dla referendum; "nie" dla takiego sposobu, w jakim zostało przeprowadzone. Z demokracji bezpośredniej trzeba dobrze korzystać. Co to oznacza? Przed głosowaniem należy przede wszystkim dostarczyć mieszkańcom odpowiednią wiedzę. Proces informowania powinien zacząć się przynajmniej pół roku przed głosowaniem i być bardziej intensywny niż to miało miejsce ostatnio w Krakowie. Ludzie muszą mieć pełną świadomość tego, jakie decyzje podejmą, ponieważ za nie potem pośrednio będą ponosić odpowiedzialność.

W Krakowie ludzie odpowiadali na pytanie o budowę metra, choć tak naprawdę niewiele widzieli o tym projekcie.
To dobry przykład. Padło szczegółowe pytanie transportowe i oczekiwano od nas odpowiedzi. A przecież nie każdy jest specjalistą od komunikacji. Wiedza o metrze, jaką otrzymali mieszkańcy Krakowa, zawarta była raptem w kilku artykułach prasowych. Do tego materiał informacyjny w telewizji. Strasznie skąpo jak na tak ważną decyzję. Odpowiedź mogłaby być zupełnie inna, gdyby mieszkańcom dostarczono szczegółowych informacji o kosztach budowy, utrzymania itp.

Co zrobić, aby kolejne miejskie referendum było lepsze od ostatniego?
Ludzie muszą mieć pełną świadomość podejmowanego wyboru. Potrzebna jest długa akcja edukacyjna , wiele spotkań z mieszkańcami, debaty. Podawanie plusów i minusów danego rozwiązania. Pokazywanie różnych punktów widzenia na dany problem. Przecież nie musimy być ekspertami w każdej dziedzinie. Ważne jest także, aby pytanie zadawane w referendum nie było z cyklu "czy chcesz żyć bardziej szczęśliwie w Krakowie". Na tak postawione pytanie większość z pewnością odpowie "tak".

Artykuły, za które warto zapłacić! Sprawdź i przeczytaj
Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!
"Gazeta Krakowska" na Twitterze i Google+