Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Synagogę w Grybowie zamienili w slumsy, gdzie urządzają nocne popijawy

Paweł Szeliga
Niszczeje jeden z najcenniejszych zabytków Grybowa - żydowska świątynia z 1909 r. Wewnątrz palone są śmieci, a młodzież maluje na ścianach graffiti. Mury się sypią, okien i drzwi dawno nie ma

Na tyłach grybowskiego Urzędu Miasta rozpada się zabytkowa synagoga. Przed wojną była jednym z najważniejszych centrów chasydyzmu. Dziś jej progi przekraczają wyłącznie amatorzy tanich trunków i strażacy wzywani do dogaszania palących się tam śmieci i suchych liści.

Do 2002 r. w świątyni działały stolarnia Miejskiego Zakładu Gospodarki Komunalnej i warsztat produkujący płytki betonowe. Potem obiekt przekazano gminie żydowskiej w Krakowie, która dotąd nie znalazła pieniędzy na remont zruinowanej budowli.
- Moim wielkim marzeniem było kiedyś stworzenie Szlaku Chasydzkiego, prowadzącego z Nowego Sącza przez Grybów i Bobową do Gorlic - mówi Tadeusz Jakubowicz, przewodniczący GWŻ w Krakowie. - Boję się jednak, że grybowska synagoga rozpadnie się, zanim tę ideę uda się zrealizować.

Zupełnie inne nastroje panują w niedalekiej Bobowej. Tu już 11 lat temu z udziałem stu chasydów z USA i Europy uroczyście otwarto wyremontowaną synagogę. Pieniądze zorganizował nowojorski rabin Ascher Scharf. Tadeusz Jakubowicz postanowił iść za ciosem i poszukać wsparcia u Żydów za oceanem także dla obiektu w Grybowie. Gdy opowiadał, w jak fatalnym jest stanie, pytali: A czy tam żyje jeszcze jakiś Żyd? Tłumaczył, że jest budynek, który może służyć pielęgnowaniu pamięci o Żydach i służyć miastu. Pieniędzy nie dostał.

Kłopotliwy spadek

- Czasami żałuję tej walki o synagogę - wyznaje "Krakowskiej" Jakubowicz. - Gdyby się rozleciała, to sprzedałbym grunt za dobrą cenę. A tak mam kłopot. Szef gminy żydowskiej przekonuje, że odremontowana synagoga mogłaby stać sie atrakcję turystyczną oraz centrum kulturalnym na koncerty i wystawy.

- Każdy zabytek to atut dla miasta - przyznaje burmistrz Grybowa Piotr Piechnik. - Z tym nie mamy jednak nic wspólnego, bo należy do gminy żydowskiej. Finansowanie remontu nie wchodzi w grę.

Z wykształcenia budowlaniec podkreśla, że synagoga jest w stanie śmierci technicznej i nie wiadomo, czy jej remont w ogóle ma sens. Sześć lat temu gmina żydowska wydała 100 tys. zł na nowy dach i na tym się skończyło.

- Zadbany jest za to cmentarz żydowski, ogrodzony kosztem 40 tysięcy dolarów z funduszy żydowskiej gminy - dodaje Piotr Piechnik.

Synagoga jest wpisana do rejestru zabytków. Dzięki temu właściciele mogą starać się o dofinansowanie jej remontu, w czym pomaga urząd konserwatorski. Dzięki jego wsparciu w 2012 r. wystąpiono do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z wnioskiem o fundusze. Przepadł, bo zabrakło mu kilku punktów.

- Jest nadzieja, że pieniądze jednak się znajdą - twierdzi Krystyna Menio, kierująca sądecką delegaturą Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie. - W tym roku gmina żydowska z naszym poparciem wystąpiła o fundusze do marszałka województwa i konserwatora zabytków.

Krystyna Menio podkreśla, że ewentualny remont trzeba by prowadzić etapami. Pierwszym będzie zabezpieczenie konstrukcji murów i fundamentów. Koszt spory, gdyż każdy nieużywany obiekt zawsze szybko niszczeje.

Tadeusz Jakubowicz szacuje, że remont może pochłonąć nawet 5 mln zł. Jest gotów wynająć synagogę na 30 lat w zamian za sfinansowanie inwestycji.

Napisz do autora:
[email protected]

Artykuły, za które warto zapłacić! Sprawdź i przeczytaj
Codziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!
"Gazeta Krakowska" na Twitterze i Google+

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska